ประโยชน์ 6 อย่างต่อสุขภาพจากชิแซนดร้าเบอร์รี่

ถ้าหากต้องการพลังงานมากขึ้น ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดี และผิวพรรณเต่งตึงไม่หย่อนคล้อยไปตามวัย เรามาทำความรู้จักกับชิแซนดร้าเบอร์รี่ (Schizandra Berry) ซึ่งเป็นผลไม้ชนิดหนึ่งที่มีสรรพคุณในการรักษาหลายอย่างซึ่งถูกนำมาใช้ในการแพทย์แผนจีนเป็นเวลานานมาหลายพันปี

ผลไม้ชนิดนี้เป็นที่รู้จักกันดีที่สุดสำหรับการส่งเสริมการทำงานของตับ และช่วยเกี่ยวกับการทำงานของต่อมหมวกไต เพื่อช่วยป้องกันความเมื่อยล้าของต่อมหมวกไต แต่ประโยชน์ของชิแซนดร้าเบอร์รี่ยังมีอีกมาก

ชิแซนดร้าเบอร์รี่ คืออะไร

ชิแซนดร้าเป็นผลไม้สมุนไพรโบราณที่มีประวัติมายาวนาน เช่นเดียวกับโสม โกจิเบอร์รี่ และเห็ดหลินจือ ถูกนำมาใช้โดยปรมาจารย์ลัทธิเต๋า จักรพรรดิจีน และชนชั้นสูงของรัสเซีย ชิแซนดร้าเบอร์รี่ได้รับการยอมรับว่าเป็น “สารสกัดจากสมุนไพรธรรมชาติ” ครั้งแรกในปี 1960 เมื่อมีการตีพิมพ์ในเวชศาสตร์ทางการของสหภาพโซเวียต ซึ่งค้นพบว่าช่วยต่อสู้กับความเหนื่อยล้าของต่อมหมวกไต ปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ และผลกระทบด้านลบของความเครียด⁽¹⁾

ความน่าสนใจของชิแซนดร้า ได้ชื่อมาจากผลเบอร์รี่ที่มีรสชาติค่อนข้างหลากหลาย เนื่องจากมีคุณสมบัติรสชาติที่แตกต่างกัน 5 ประการ ได้แก่ รสขม หวาน เปรี้ยว เค็ม และเผ็ด นี่คือเหตุผลที่บางครั้งเรียกว่า “ผลไม้ห้ารส หรือ สมุนไพรห้ารส”

เป็นที่รู้จักกันดีที่สุดสำหรับการส่งเสริมการทำงานของตับและช่วยการทำงานของต่อมหมวกไต แต่ประโยชน์อื่นๆ ยังรวมถึงทำหน้าที่เหมือนยาบำรุงสมองอันทรงพลัง (สมาธิ ความจำ และพลังงานทางจิต) ส่งเสริมการย่อยอาหาร สนับสนุนสมดุลของฮอร์โมน และบำรุงผิว

ในอดีตชิแซนดร้าถูกนำมาใช้เป็นยาชูกำลัง แต่วันนี้เราสามารถหาซื้อได้ในรูปแบบอาหารเสริม ซึ่งทำให้ใช้งานได้ง่ายขึ้นกว่าที่เคย ซึ่งแตกต่างจากสมุนไพรหรืออาหารเสริมอื่น ๆ มากมาย สามารถรับประทานได้ในระยะยาวโดยไม่มีผลข้างเคียง

สมุนไพรบางชนิดที่เป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุงการทำงานของตับอาจกลายเป็นปัญหาได้หากใช้นานเกินไป แต่ชิแซนดร้ามีความปลอดภัยสำหรับการใช้ชีวิตประจำวัน แม้แต่ในผู้ที่มีระบบย่อยอาหารที่มีความอ่อนไหวและความทนทานต่ออาหารเสริมต่ำ

ชิแซนดร้าเบอร์รี่ออกฤทธิ์อย่างไร

เมื่อในอดีตแพทย์แผนจีนมีการใช้ชิแซนดร้า เพื่อส่งเสริมความสมดุลระหว่างหยินและหยาง ว่ากันว่าช่วย “ทำให้จิตใจและจิตวิญญาณสงบ” โดยส่งผลดีต่อสมอง ไต ตับ และปอด

แม้ว่าจะมีการใช้งานมาหลายชั่วอายุคนอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ แต่มีการทดลองในมนุษย์น้อยมากโดยใช้ชิแซนดร้า ในรายงานวิจัยพบว่ามีประสิทธิภาพในการปรับปรุงการทำงานของตับ ลดไขมันพอกตับ และต่อสู้กับไวรัสตับอักเสบซีชนิดเรื้อรัง ในงานวิจัยอื่น ๆ แสดงให้เห็นว่าช่วยปลดปล่อยความเครียดได้อย่างเป็นตามธรรมชาติ ปรับปรุงประสิทธิภาพการทำงานงานด้านความรู้และความเข้าใจ

ชิแซนดร้าเป็นพืชสมุนไพรที่ซับซ้อน และมีกลไกหลายอย่างที่องค์ประกอบเหล่านี้อาจทำหน้าที่เหมือนสารพฤกษเคมี ซึ่งส่งผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง ต่อมไร้ท่อ ภูมิคุ้มกัน ระบบทางเดินหายใจ ระบบหัวใจและหลอดเลือด และระบบทางเดินอาหาร การวิจัยพบว่าชิแซนดร้ายังช่วยหยุดกระบวนการภาวะเครียดออกซิเดชัน (Oxidative stress) ซึ่งทำให้อนุมูลอิสระเข้าไปทำลายระบบต่างๆ ภายในเซลล์ ที่นำไปสู่โรคเสื่อมเรื้อรังของแทบทุกโรค และทำให้ชราภาพเร็วขึ้น

นอกจากนี้ยังฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระซึ่งส่งผลดีต่อหลอดเลือด กล้ามเนื้อเรียบ (Smooth muscle) การปล่อยกรดไขมันเข้าสู่กระแสเลือด เช่น กรดอะราคิโดนิก เป็นกรดไขมันโอเมก้า 6 ไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน ส่งผลให้เซลล์เม็ดเลือด หลอดเลือดแดง และระบบไหลเวียนดีขึ้น นี่คือเหตุผลหนึ่งว่าทำไมชิแซนดร้า จึงช่วยเพิ่มความอดทน ความแม่นยำในการเคลื่อนไหว สมรรถภาพทางจิต ภาวะเจริญพันธุ์ และความสามารถในการทำงาน แม้ในขณะที่บางคนอยู่ภายใต้ความเครียด

ประโยชน์ต่อสุขภาพ

1. ลดการอักเสบ

ด้วยสารประกอบต้านอนุมูลอิสระที่มีความเข้มข้นสูง ชิแซนดร้าช่วยต่อสู้กับความเสียหายของอนุมูลอิสระ และลดการตอบสนองต่อการอักเสบ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคสมัยใหม่ เช่น มะเร็ง เบาหวาน และโรคหัวใจ อนุมูลอิสระคุกคามสุขภาพของเรา เพราะอนุมูลอิสระจะไปควบคุมการเปิดและปิดยีนบางชนิด ทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อเสียหาย และเร่งกระบวนการชราภาพ

2. ส่งเสริมการทำงานต่อมหมวกไต และช่วยจัดการความเครียด

สารสกัดสมุนไพรจากชิแซนดร้า ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนตามธรรมชาติ ดังนั้นจึงช่วยปรับปรุงความสามารถของเราในการรับมือกับความเครียด ทั้งทางร่างกายและจิตใจ

สารสกัดสมุนไพรจากธรรมชาติ ถูกนำมาใช้เป็นเวลาหลายพันปี เพื่อเพิ่มความต้านทานของร่างกายต่อความเครียดจากสิ่งแวดล้อม, ความวิตกกังวล, การสัมผัสกับสารพิษ, การบาดเจ็บทางอารมณ์, ความเหนื่อยล้าและความเจ็บป่วยทางจิต เนื่องจากชิแซนดร้า ช่วยส่งเสริมการทำงานของต่อมหมวกไตและลดการผลิต “ฮอร์โมนความเครียด” ที่มากเกินไป เช่น คอร์ติซอล (Cortisol) ซึ่งเชื่อมโยงกับความสามารถทางจิตที่ดีขึ้น ความอดทนทางร่างกาย และสุขภาพของระบบเผาผลาญ

3. ปรับปรุงการทำงานของตับ และสุขภาพทางเดินอาหาร

งานวิจัยส่วนใหญ่เกี่ยวกับชิแซนดร้า ได้เน้นไปที่การทำงานของตับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลกระทบต่อการผลิตเอนไซม์ล้างพิษในตับต่างๆ ความสามารถในการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน เนื่องจากชิแซนดร้าช่วยเพิ่มการผลิตเอนไซม์ กระตุ้นการทำงานของสารต้านอนุมูลอิสระ และปรับปรุงการไหลเวียน การย่อยอาหาร และความสามารถในการกำจัดของเสียออกจากร่างกาย เนื่องจากสุขภาพของตับเชื่อมโยงกับภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงขึ้น จึงพบว่าชิแซนดร้าสามารถป้องกันการติดเชื้อ อาหารไม่ย่อย และความผิดปกติของระบบทางเดินอาหารต่างๆ

4. ปกป้องผิว

ชิแซนดร้าเป็นยาบำรุงความงามตามธรรมชาติที่สามารถปกป้องผิวจากลม แสงแดด อาการแพ้ โรคผิวหนัง ความเครียดจากสิ่งแวดล้อม และการสะสมของสารพิษ ชิแซนดร้ามีการใช้กันอย่างแพร่หลายในการรักษาโรคผิวหนังเนื่องจากมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ

5. ปรับปรุงสมรรถภาพทางจิต

มีการใช้ชิแซนดร้าที่เก่าแก่ที่สุดอย่างหนึ่งคือ นำมาใช้ส่งเสริมสุขภาพทางจิตและเพิ่มระดับพลังงาน หลายศตวรรษก่อนในรัสเซีย ชาวนาในใช้เพื่อส่งเสริมความแข็งแกร่ง สำหรับนายพรานที่เดินทางไกลโดยไม่ได้พักผ่อนหรือบำรุงเลี้ยงรางกายมากนัก ในแพทย์แผนจีนได้ใช้ชิแซนดร้า เพื่อปรับปรุงความสามารถทางจิตโดยธรรมชาติ และส่งเสริมให้มีสมาธิที่เฉียบแหลมยิ่งขึ้น เพิ่มแรงจูงใจ และความจำที่ดีขึ้น

ข้อดีอย่างหนึ่งของชิแซนดร้าก็คือ ไม่ได้เพิ่มความตื่นตัวของสมองในลักษณะเดียวกันกับคาเฟอีน โดยส่งผลต่อการหลั่งฮอร์โมนความเครียดต่างๆ และเปลี่ยนระดับน้ำตาลในเลือด อย่างที่เราทราบการใช้คาเฟอีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้เกินขนาดอาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น หงุดหงิด กระสับกระส่าย และหัวใจเต้นผิดปกติ แต่จริงๆ แล้วชิแซนดร้ากลับตรงกันข้าม ช่วยทำใหรู้สึกสงบขึ้นในขณะเดียวกันก็ต่อสู้กับความเหนื่อยล้า⁽²⁾

การศึกษายังแสดงให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างการใช้สำหรับโรคจิตเภท และการป้องกันความผิดปกติทางระบบประสาทและจิตเวช ซึ่งรวมถึงโรคประสาท โรคซึมเศร้า โรคจิตเภท ความวิตกกังวล โรคพิษสุราเรื้อรัง และแม้กระทั่งโรคอัลไซเมอร์⁽³⁾

6. ช่วยในเรื่องสมรรถภาพทางเพศ

การวิจัยแสดงให้เห็นว่างชิแซนดร้า มีประโยชน์สำหรับภาวะเจริญพันธุ์และสุขภาพของฮอร์โมน ป้องกันการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เช่น หย่อนสมรรถภาพทางเพศ และส่งผลดีต่ออวัยวะสืบพันธุ์รวมทั้งมดลูก⁽⁴⁾

ความเสี่ยงและผลข้างเคียง

ไม่มีรายงานผลข้างเคียงที่สำคัญในผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีโดยทั่วไปที่ใช้ชิแซนดร้า อย่างไรก็ตามการศึกษาส่วนใหญ่ได้ตรวจสอบผลกระทบต่อสัตว์ไม่ใช่ในมนุษย์ ในขณะนี้ไม่แนะนำให้รับประทานในระหว่างตั้งครรภ์ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลที่จะตรวจสอบผลกระทบดังกล่าวต่อสตรีมีครรภ์

อาจเป็นไปได้ว่าชิแซนดร้า อาจส่งผลต่อวิธีที่ร่างกายดูดซึมยาหรืออาหารเสริมอื่นๆ ดังนั้นหากเรากำลังใช้ยา ตามใบสั่งยาจากแพทย์เพื่อรักษาอาการต่างๆ ที่มีอยู่ ทางที่ดีควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มใช้ ผลการศึกษาบางชิ้นพบปฏิกิริยาระหว่างชิแซนดร้ากับยาที่ใช้รักษามะเร็งเช่นกัน เนื่องจากมีผลต่อกระบวนการแปรรูปตัวยาในตับ จึงอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อความเป็นพิษหรือลดผลกระทบของยาที่อาจช่วยชีวิตได้

บทส่งท้าย

ชิแซนดร้าเบอร์รี่เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่ง ที่มีคุณสมบัติในการรักษาหลายอย่างซึ่งถูกนำมาใช้ในการแพทย์แผนจีนเป็นเวลาหลายพันปี มีประโยชน์ได้แก่ ลดการอักเสบ สนับสนุนการทำงานของต่อมหมวกไตซึ่งช่วยจัดการกับความเครียด ปรับปรุงการทำงานของตับและสุขภาพทางเดินอาหาร ปกป้องผิว การปรับปรุงสมรรถภาพทางจิต และช่วยให้มีสมรรถภาพทางเพศที่ดี