อาหารที่มีไขมันเป็นแหล่งสำคัญ ของวิตามินที่ละลายได้ในไขมัน ได้แก่ วิตามิน a, d, e และ k วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเคเหล่านี้ละลายในไขมัน ซึ่งเก็บสะสมไว้ในไขมันทั่วร่างกาย ร่างกายจะกำจัดวิตามินที่ละลายในไขมันส่วนเกินออกได้ยาก ไม่สามารถขับออกมาทางปัสสาวะได้ ดังนั้นมีระดับที่เป็นพิษสามารถสะสมได้หากบริโภควิตามินที่ละลายในไขมันมากเกินไป
วิตามินที่ละลายในไขมัน ดูดซึมอย่างไร
เมื่อเรากินอาหารที่มีวิตามินที่ละลายในไขมัน อาหารนั้นจะผ่านกระบวนการย่อยอาหาร เมื่อไปถึงลำไส้เล็ก วิตามินที่ละลายได้ในไขมันจะถูกปล่อยออกมา เพื่อให้ผนังลำไส้สามารถดูดซึมจากนั้นจะเข้าสู่ระบบน้ำเหลือง เมื่ออยู่ในระบบน้ำเหลืองแล้ว วิตามินจะถูกส่งไปยังกระแสเลือด เพื่อนำไปใช้ในร่างกายหรือส่งไปเก็บไว้ในตับและเซลล์ไขมัน เมื่อร่างกายของเราต้องการวิตามินเหล่านี้ วิตามินที่ละลายในไขมันจะถูกปล่อยออกจากที่กักเก็บ
วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน 4 ชนิด
วิตามินเอ
วิตามินเอมีความจำเป็นต่อการมองเห็น การเจริญเติบโตของกระดูก การสืบพันธุ์ การต้านทานการติดเชื้อ และการทำงานอื่นๆ ในเซลล์ของร่างกาย วิตามินเอบางประเภทถือเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งอาจปกป้องร่างกายจากโรคเรื้อรังบางชนิด
วิตามินเอพบได้ทั้งในพืชและสัตว์
- วิตามินเอในสัตว์ คือ วิตามินเอพรีฟอร์ม และถูกดูดซึมในรูปของเรตินอล
- วิตามินเอในพืช คือ โปรวิตามินเอหรือแคโรทีนอยด์ แคโรทีนอยด์ที่พบมากที่สุดคือ เบต้าแคโรทีน
แหล่งอาหารของวิตามินเอ ได้แก่ นม ไข่ ผักกับผลไม้สีเข้ม เช่น แครอท แคนตาลูป ตำลึง ผักบุ้ง แครอท ฟักทอง มันเทศเหลือง มะละกอสุก และผักโขม
วิตามินดี
วิตามินดีทำงานร่วมกับแคลเซียมเพื่อสร้างกระดูก และฟันที่แข็งแรง พบไขมันในอาหารน้อยมากที่มีวิตามินดี ได้แก่ นมเสริมวิตามินดี ปลาที่มีไขมัน เช่น ปลาแซลมอน และปลาทูน่ามีบางส่วน แหล่งวิตามินดีที่ดีที่สุดคือแสงแดด ให้ร่างกายได้สัมผัสแสงแดดอ่อน ๆ ในช่วงเช้าอย่างน้อย 15 นาทีในแต่ละวัน เพื่อรับวิตามินดีในปริมาณที่เพียงพอ
วิตามินอี
วิตามินอีเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งมีคุณสมบัติในการป้องกันอนุมูลอิสระในร่างกาย อนุมูลอิสระทำลายเซลล์ทั่วร่างกาย และอาจเกี่ยวข้องกับโรคเรื้อรังหลายชนิด วิตามินอีอยู่ในน้ำมันพืช จมูกข้าวสาลี ข้าวโพด ถั่วและเมล็ดพืช มะกอก ผักโขม และหน่อไม้ฝรั่ง
วิตามินเค
วิตามินเคเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการแข็งตัวของเลือด หากไม่มีวิตามินที่จำเป็นนี้ ก็มีความเสี่ยงสูงที่จะมีเลือดออกมากเกินไป ซึ่งอาจทำให้เสียชีวิตได้ วิตามินเคพบได้ในกะหล่ำปลี กะหล่ำดอก และผักใบเขียว
บทส่งท้าย
มีวิตามินที่ละลายในไขมันสี่ชนิดในอาหาร คือ a d e และk วิตามินเหล่านี้จำเป็นต่อสุขภาพและมีหน้าที่สำคัญในร่างกาย ส่วนใหญ่หาได้ง่ายจากอาหารที่มีความหลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าได้กินถั่ว เมล็ดธัญพืช ผัก ปลา และไข่ในปริมาณที่พอเหมาะ เพื่อให้มีสุขภาพที่ดี
วิตามินที่ร่างกายสร้างเองได้ มีอะไรบ้าง?
1. วิตามินดี (D) ร่างกายสามารถสังเคราะห์ขึ้นเองได้ หลังจากที่สัมผัสกับแดด
2. วิตามินเค (K) จากแบคทีเรียในลำไส้ผลิตได้ปริมาณเล็กน้อย
